Op het land sturen top-predatoren als de wolf of de lynx het gedrag en de gezondheid van grote grazers en daarmee indirect de vegetatie. De grootste roofdieren houden de populaties kleinere roofdieren in bedwang - waar wolven leven zijn minder vossen, en lynxen beperken de aantallen wolven.
In een gebied waar roofdieren leven zijn prooidieren alerter. Grazers blijven meer bij elkaar en grazen op minder plekken. Hierdoor krijgt het groen op de ene plek kans om te herstellen en komt de vegetatie op een anderen plek meer onder druk te staan. Zo ontstaat meer variatie in het landschap en natuurlijke bosverjonging krijgt een kans. Daarnaast zijn roofdieren jaarrond leverancier van kadavers, waar veel aaseters van profiteren.
In de Noordzee zijn roofvissen zoals haaien, roggen en grote baarzen belangrijk om explosieve groei te beteugelen van kleinere roofdieren zoals zeesterren en krabben. Die eten schelpdieren en kunnen een beginnend schelpdierrif kaal plunderen. De uitdaging is om het sterk verstoorde zee-ecosysteem zo te herstellen dat er weer evenwicht ontstaat.
Zwakke en zieke dieren zijn gezien
Grote grazers worden in Nederland bejaagd door de mens om overbevolking en ziektes te voorkomen. De criteria voor afschot wijken echter af van de natuurlijke predatiedruk. Een aanzienlijk deel van de prooien van natuurlijke predatoren bestaat uit jonge, zwakke, zieke of oude dieren. Hoe groter en gezonder de grazer, hoe minder hij te vrezen heeft van roofdieren. De invloed van predatie op het aantal grazers is dan ook beperkt. Wél beïnvloeden predatoren op een positieve manier de gezondheid van de prooidieren.
Zeehonden houden scholen vis gezond door de zwakke en zieke dieren weg te vangen. Grote vissen kunnen makkelijker ontkomen aan natuurlijke jagers dan kleine of zieke exemplaren. Vissers 'oogsten' het liefst de grootste vissen - maar die zijn ook het vruchtbaarst. Het vangen van een grote, oude kabeljauw heeft dus veel meer impact op de populatie dan als een jonkie in de maag van een zeeroofdier verdwijnt.
Om de roofdieren van Nederland te herkennen is er nu de Roofdiergids op zakformaat, geschreven door Jaap Mulder en geïllustreerd door Jeroen Helmer van ARK Rewilding Nederland. Alle West-Europese roofdieren zijn opgenomen en zijn look-a-likes, pootafdrukken en keutels afgebeeld. De Roofdiergids is te koop in onze webwinkel.
