Van drainagepijp tot stekelbaars

15-04-2016

De Zuidpolder wordt ingericht als natuur- en recreatiegebied. Dat is goed voor natuur, water en mensen. Soorten zoals stekelbaars, lepelaar en wie weet ook de otter, vinden er nieuw leefgebied. ARK Natuurontwikkeling is één van de initiatiefnemers van Klimaatbuffer IJsselmonde en presenteert in een serie van drie artikelen deze soorten in hun omgeving. In deze eerste aflevering: de stekelbaars.

Stekelbaarsjes

In de Zuidpolder komen twee soorten stekelbaars voor: de driedoornige en tiendoornige. Die namen danken ze aan het aantal stekels op hun rug. Ondanks deze bewapening worden stekelbaarzen wel degelijk gegeten, door roofvissen, futen en ijsvogels. Ook zijn ze het lievelingskostje van de lepelaar, die in ondiep water met zijn lepelvormige snavel naar smakelijke hapjes stofzuigert. De stekelbaars is een kleine vis, ongeveer zo lang als een middelvinger. De tiendoornige is een echte zoetwatersoort, de driedoornige trekt ook naar zee als dat mogelijk is. In zout water worden deze  stekelbaarzen iets groter, tot ongeveer 11 cm. Zelf eten ze larven, wormen, kreeftjes en jonge visjes.

Image
Driedoornige stekelbaars, foto: Natuurmonumenten

In de lente krijgt het mannetje een felrode buik. Hij neemt een territorium in bezit waar hij al zijn mannelijke soortgenoten uit jaagt. Vervolgens bouwt hij een nest van plantendelen die met behulp van een kleverige afscheiding uit de nieren aan elkaar geplakt worden. Het mannetje probeert vervolgens een vrouwtje in zijn nest te lokken, het liefst zelfs meerdere. Die zwemmen door het nest en leggen wel 300-1000 eitjes. Afhankelijk van de temperatuur duurt het 4-27 dagen voordat de eitjes uitkomen. De jongen blijven een week in het nest en verdwijnen dan bij voorkeur tussen waterplanten om zich te verschuilen. Het water in de Zuidpolder is inmiddels op sommige plaatsen kraakhelder. Langs de natuurvriendelijke oevers komen nu allerlei oeverplanten tot ontwikkeling. Deze verbeteren de waterkwaliteit nog verder en bieden dekking aan kleine vissen zoals de stekelbaars.

Herinrichting zorgt voor rijke natuur

De stekelbaars profiteert van de herinrichting van de Zuidpolder. Vanaf 2012 hebben allerlei werkzaamheden ruimte gemaakt voor natuur. In tijden van overvloedige regenval kan extra regenwater worden opgeslagen; het water wordt ‘gebufferd’. Het waterpeil in de sloten en het grondwater staat dan tijdelijk hoger. In droge perioden zakt het peil weer langzaam terug, waardoor verdroging langer uitblijft. Er hoeft dan geen water vanuit de Oude Maas ingelaten te worden om droogte te voorkomen. Winst voor milieu en winst voor de natuur, het water van de Oude Maas is immers van mindere kwaliteit.

Image
Zuidpolder in zomer van 2015

De Zuidpolder moest flink op de schop om tot dit fraaie, waterrijke resultaat te komen. De watergangen in de Zuidpolder zijn grotendeels losgekoppeld van die van de wijken Vrouwenpolder, Ter Leede en Lagewei. Vooral geen drainagepijpen meer voor vlotte waterafvoer, het schone regenwater wordt gekoesterd! Ook door de stekelbaars.

Zelf kennis maken met de klimaatbuffer in de Zuidpolder? Op vrijdagavond 22 april is er een excursie in de Zuidpolder. Meer informatie en aanmelden kan hier.