Op dit moment stijgen de waterstanden in de grote rivieren. De oorzaak hiervan zijn regenzones die zorgen voor flinke hoeveelheden neerslag in met name Frankrijk en Duitsland. De Rijn bij Lobith staat vandaag al boven de 12,65 meter en zal de komende dagen stijgen tot boven de 14 meter. Voor natuur en landschap heeft dit flinke gevolgen.
De Rijn is flink aan het stijgen. Half december stegen de waterstanden al tot 12,75 meter bij Lobith waardoor een deel van de uiterwaarden overstroomde, daarna zakte het water. Nu stijgt het water verder door. Vandaag wordt de 12,75 al gehaald, komende nacht de 13 meter en komend weekend zal het water boven de 14 meter uitkomen. Dit is een waterstand waarbij ook de meeste uiterwaarden mét zomerdijk overstromen. Dergelijke waterstanden komen gemiddeld eens in de tien jaar voor.
Ruimte voor de Rivier in werking
Op veel plekken langs de rivieren is de afgelopen jaren door de overheid gewerkt aan Ruimte voor de Rivier. Veel van deze projecten zorgen bij extreme hoogwaters voor een veel grotere veiligheid. Bijkomend voordeel is dat in veel van deze gebieden ruimte is gekomen voor natuur. De komende dagen zullen de meeste geulen die hiervoor aangelegd zijn voor het eerst echt gaan meestromen; zoals langs de IJssel bij Deventer en Zwolle en ook de Spiegelwaal, de grote nevengeul in Nijmegen. De Spiegelwaal overstroomde al twee keer eerder, maar toen ging het slecht om enkele tientallen centimeters, nu om meters water.
#hoogwater het lijkt er op dat er een dikke meter boven de drempel komt te staan op 6 januari. Hoger dan tot nu toe in de Spiegelwaal. pic.twitter.com/N0rn7OcmGV
— Spiegelwaal (@spiegelwaal1) 4 januari 2018
Bij de verwachte stand tussen de 14 en 15 meter bij Lobith is nog lang geen sprake van extreem hoogwater en er treden dus geen problemen op, hoogstens wat ongemak voor buitendijkse bewoners. Ter vergelijking, tijdens het extreme hoogwater in 1995 (toen grote delen van het rivierengebied werden geëvacueerd) stond de Rijn bij Lobith op een stand van 16,68 boven NAP.
Natuur kopje onder
Het hoogwater heeft grote gevolgen voor de natuur langs de rivieren. Dieren die leven in gebieden die nu overstromen moeten een veilig heenkomen zien te zoeken. De grotere dieren lukt dat meestal, ze weten hun weg te vinden naar binnendijks gebied of naar hoogwatervrije delen van de uiterwaarden. Maar voor veel kleine dieren zoals mollen, muizen en miljarden insecten betekent dit een verdrinkingsdood of ze worden op hun vlucht gegrepen door bijvoorbeeld meeuwen. Uiteindelijk zullen de overlevers de uiterwaarden binnen korte tijd weer koloniseren na het hoge water.
De kracht van de rivier is groot. Tijdens stevige hoogwaters spoelen zand en klei weg van de oevers en dit wordt elders weer afgezet. Op sommige plekken wordt de bodem letterlijk op zijn kop gezet. De kale ondergrond die na het hoogwater achterblijft is het ideale kiembed voor bijzondere stroomdalplanten en het leefgebied van talloze pioniersoorten. Naar verwachting zal zich dit de komende dagen op de lagere oeverwallen langs de Waal gaan plaatsvinden.
Waterpeilen
Wie de ontwikkelingen op het gebied van hoogwater wil volgen raden wij aan om de website Waterpeilen.nl te volgen. Wie zich inschrijft voor de nieuwsbrief ontvangt dan automatisch bericht over de hoogwaterverwachtingen.
Zelf zien
Wie zelf het hoogwater wil zien kan vanaf de winterdijken de uiterwaarden overzien. De uiterwaarden zelf zijn grotendeels ontoegankelijk door overstroming. Ook is een deel van de uiterwaarden door Staatsbosbeheer afgesloten om dieren op hoogwatervrije plekken rust te gunnen tijdens de hoogwaterpiek. Respecteer deze tijdelijke toegangsregels.
De komende dagen sluit @staatsbosbeheer in de #geldersepoort tijdelijk de uiterwaarden voor het publiek. Hierdoor kunnen konijnen, reeën, muizen en andere dieren rustig wachten tot het hoogwater weer zakt. pic.twitter.com/LlOK8UtaVc
— Thijmen van Heerde (@bosw8erthijmen) 3 januari 2018