Ik ben Bram van Dijk en heb voor mijn bacheloropleiding Bos- en Natuurbeheer een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden voor het openstellen van een wandelpad in het wisentengebied op de Veluwe.
Omdat ik de richting Ecologie heb gekozen, was aanvankelijk het idee om een ecologisch onderzoek naar de invloed van wisenten op de vegetatie uit te voeren, maar na overleg met Judith Slagt (begeleider vanuit ARK Natuurontwikkeling) bleek dat er behoefte was aan onderzoek naar een wandelpad. Judith heeft mij in het begin daarvoor de kaders voor het onderzoek en verschillende rapporten en kaartmateriaal gegeven. Vervolgens heb ik een onderzoeksvoorstel geschreven. Nadat deze was goedgekeurd ben ik direct aan de slag gegaan.
Tijdens het uitvoeren van het onderzoek heb ik ook de methodes verbeterd en uiteindelijk is het resultaat een combinatie geworden van een recreantenonderzoek en een literatuuronderzoek. Deze twee delen hebben uiteindelijk geleid tot een aanbeveling. Het recreantenonderzoek was gericht op de kennis van recreanten over de wisent en mogelijke interesse in het gebruik van een wandelpad. Het literatuuronderzoek is ingegaan op interacties tussen mensen en wisenten en de veiligheid.
Om de situatie in het studiegebied beter te leren kennen, heb ik ‘undercover’ meegedaan met een excursie. Hierdoor kon ik ook een indruk krijgen van de mensen die interesse hadden in een bezoek aan het gebied. De groep deelnemers was erg divers (gezinnen, stellen, vrienden, jong en oud) en waren erg betrokken bij natuur of juist nieuwsgierig geworden door een folder of een advertentie. Ondanks dat we tijdens de twee-uur-durende excursie de kleine kudde wisenten niet hebben gezien (niet zo gek op een terrein van 340 hectare groot), kreeg ik toch een goed beeld van de situatie. Daarnaast vertelde de gids uitgebreid over cultuurhistorie, wisentsporen en de aanwezige flora en fauna van het gebied. Kortom, de wisentexcursie is een echte aanrader.
Judith heeft mij daarna ook gekoppeld aan Laurens Jansen, boswachter publiek bij Staatsbosbeheer in het gebied. Laurens heeft mij in een ochtend het hele terrein en de omliggende paden laten zien, waardoor ik al een idee kreeg van de eventuele mogelijkheden voor locatie en ligging van een wandelpad. Vervolgens heeft hij me voorzien van intern kaartmateriaal en een ontheffing voor het betreden van de beheerwegen rondom het wisentterrein met de auto.
Na dit verkennende onderzoek begon het uitvoeren van het recreantenonderzoek met behulp van een vragenlijst. Het afnemen van de vragenlijsten was erg leuk werk. Ik heb zonnige dagen gekozen, omdat er dan voldoende mensen in het bos aanwezig zijn. Al binnen twee dagen had ik 40 respondenten, de meeste bosbezoekers hadden alle tijd voor mij. Een meerderheid wist niet af van de wisenten op de Veluwe, maar had wel interesse in het bezoeken van het gebied. Naast alle voorbereide vragen was er vaak ruimte voor een wat diepgaander gesprek en verschillende visies op natuurbeheer en -beleving. Dit was niet nodig voor het onderzoek, maar wel leuk om te horen van allerlei verschillende mensen. Sommige recreanten willen alleen maar fietsen of wandelen, maar enkelen vinden het ook belangrijk dat er juist rustgebieden voor flora en fauna zijn. Iedereen die ik sprak was natuurliefhebber, maar de manier waarop ze van de natuur genoten was steeds verschillend.
De volgende stap was het analyseren van de antwoorden van de vragenlijst en het uitvoeren van het literatuuronderzoek. Deze twee deelonderzoeken heb ik uiteindelijk gebruikt voor het schrijven van een aanbeveling. Hierin heb ik het advies gegeven tot de veilige openstelling van een wandelpad en de praktische implementatie daarvan. Er zullen echter eerst nog voorbereidende maatregelen en aanvullende onderzoeken worden uitgevoerd, om de veiligheid goed te kunnen waarborgen.
Nu ik dit zo schrijf bedenk ik me hoeveel plezier ik heb gehad met dit onderzoek en hoeveel ik heb geleerd. Niet alleen over onderzoeksmethodiek, maar ook over netwerken, samenwerking en visies op natuur. Dit komt ook omdat ik me erg betrokken voel bij andere projecten van ARK Natuurontwikkeling, waarvoor wij als studenten soms uitnodigingen ontvangen. Ook door bijvoorbeeld een studentenochtend op het kantoor in Nijmegen krijg je goed te horen waar andere medewerkers en studenten zich mee bezig houden.
Een andere bijkomstigheid is dat de resultaten van het onderzoek daadwerkelijk praktisch bruikbaar zijn voor de beheerders van het wisentengebied. Omdat het onderzoek en mijn tijd bij ARK zo divers en leuk was, is het gevoelsmatig erg snel voorbij gegaan.
Bram van Dijk, student Bos- en Natuurbeheer, WUR
BLOGS LEZEN VAN STUDENTEN DIE EERDER BIJ ARK STAGE LIEPEN? KLIK HIER.
OF KIJK HIER VOOR NIEUWE STAGEMOGELIJKHEDEN