Het gaat wereldwijd niet goed met haaien en roggen. Sinds 1970 is het aantal haaien en roggen met maar liefst 71% afgenomen en de helft van de haaien- en roggensoorten is bedreigd. Deze kraakbeenvissen ontvingen in dezelfde periode een ver-achttienvoudiging van de wereldwijde visserijdruk. In onze eigen Noordzee komen negen soorten haaien en negen soorten roggen voor. Met veel van deze soorten gaat het ook niet goed en enkele soorten zoals de vleet en zee-engel zijn zelfs lokaal uitgestorven. Naast betere regelgeving en het beschermen van de leefgebieden van deze soorten zien ARK Natuurontwikkeling en het Wereld Natuur Fonds andere kansen voor actief herstel: geschikte leefgebieden ontwikkelen en waar nodig en mogelijk soorten haaien en roggen terugbrengen.
Samen mogelijkheden verkennen en werken aan actief herstel van haaien en roggen was daarom één van de belangrijkste doelstellingen van de tweede editie van de Internationale haaien en roggen workshop afgelopen 10 en 11 maart. Met de ruggen tegen het glas van de grote haaientank van het Oceanium van Diergaarde Blijdorp organiseerden ARK en WWF in samenwerking met CAG consultants deze tweedaagse. Ondanks dat de deelnemers de workshop noodgedwongen digitaal bijwoonden, bruiste het van de energie, motivatie en inspiratie. 53 professionals en studenten uit 15 Europese landen wisten elkaar te vinden in een zeer persoonlijke en interactieve online workshop. “Ondanks corona heb ik toch het gevoel dat ik mensen persoonlijk heb ontmoet”, aldus Ernst Schrijver van ARK.
Rewilding op zee
In deze twee dagen werd onder andere aandacht besteed aan de implementatie de rewilding-strategie: de natuur de ruimte geven om weer zoveel mogelijk haar eigen gang te gaan. Waar ‘rewilding’ momenteel al wordt ingezet op land en in rivieren, gebeurt dat nog nauwelijks op zee. Samen me de deelnemers werden de mogelijkheden voor deze aanpak verkend. In het geval van haaien en roggen betekent dat deze soorten een helpende hand geven bij hun terugkeer. Zodat ze vervolgens hun onmisbare rol in het voedselweb onder water kunnen vervullen. Deze grote roofdieren hebben veel invloed op de soortensamenstelling van de visgemeenschappen. Roggen en haaien zijn bovendien bij uitstek graadmeters voor de mate van gezondheid van de Noordzee.
Ook was er tijdens de workshop aandacht voor de rol die aquaria hierin kunnen spelen. Aafke Brader van het Wereld Natuur Fonds: “Via hun expertise in kweek van en communicatie over haaien en roggen kunnen aquaria van grote meerwaarde zijn in beschermingsprogramma’s. Een echte eyeopener voor veel deelnemers.” Binnenkort verschijnt er zelfs een handboek voor het kweken, taggen en monitoren van roggen in onderzoeks- en herstelprogramma’s. Tijdens de tweedaagse workshop gaven meerdere organisaties aan uit te kijken naar het handboek om zelf aan de slag te gaan met (onderzoeks)programma’s voor actief herstel van andere soorten roggen en ook haaien.
Nog meer samenwerken
Samen met het Wereld Natuur Fonds werkt ARK aan projecten om Nederlandse haaien- en roggenpopulaties op de kaart te krijgen en te versterken. Dit doen we onder andere door samen te werken met een netwerk van Nederlandse organisaties zoals de Nederlandse Elasmobranchen Vereniging, Sportvisserij Nederland en verschillende kennisinstituten. Ook werken we aan communicatie over haaien en roggen richting het publiek en ook beroeps- en sportvisserij. Hierbij zoeken we ook samenwerking met buitenlandse partners en publieke aquaria voor mogelijke kweek- en communicatieprogramma’s. Het is duidelijk dat deze bijeenkomst alle deelnemende partijen heeft geprikkeld en gestimuleerd om nog meer samen te werken om zo actief het tij te keren voor een groot aantal soorten haaien en roggen.