Dode wisent in vijf warme dagen opgenomen door de natuur. Timelapse in natuurprogramma voor kinderen op de televisie en ook via Twitter en YouTube duizenden keren bekeken.
In meerdere natuurgebieden in Nederland zorgen grote grazers zoals wisenten, voor een open en gevarieerd landschap. Tijdens de extreem droge en zonnige zomers van de afgelopen jaren - de warmste zomers in ruim honderd jaar - ging één van de wisenten dood. Het dode dier werd in een recordtijd opgenomen door de natuur. De eerste twee dagen gebeurde er weinig, maar in de drie daarop volgende zeer warme dagen en warme nachten bleef van de wisent alleen nog een klein hoopje botten over. Je kunt het filmpje dat we maakten van de vele honderden foto’s die we met onze wildcamera maakten hier bekijken.
Omdat met het verwijderen beschermde Natura 2000-natuur vernield zou worden en omdat dode dieren onmisbaar zijn voor nieuw leven in de natuur, bleef het kadaver van deze wisent in zijn leefgebied.
De dood van het ene dier, betekent het (over)leven voor een ander. Een dood dier voedt honderden andere dieren. Grotere dieren zoals vos en raaf maar ook kleinere dieren zoals aaskevers en vliegen.
Terwijl kadavers een belangrijke schakel in een ingenieuze voedselketen vormen is het laten liggen van grote dode dieren in de natuur ongebruikelijk in Nederland. Binnen het project Dood doet leven werkt een alliantie van (natuur)organisaties aan de acceptatie van het laten liggen van dode dieren, klein én groot, en laat ze zien waarom het zo belangrijk is voor onze natuur.
Kadaverschaarste
Met het verwijderen van een groot kadaver wordt vaak beschermde natuur vernield. Soms ook wordt een dood dier pas laat ontdekt. Er wordt op dit moment aan een wettelijk kader gewerkt om toe te staan dergelijke kadavers te laten liggen. Met de terugkeer van dode dieren kan een einde komen aan het magere bestaan dat de kadaverfauna leidt. Mede door gebrek aan grote kadavers zijn bijvoorbeeld rode wouw, zwarte wouw en raaf uit ons land vertrokken, net als vermoedelijk ook de monniksgier. Ook verschillende soorten aaskevers, waaronder de oeveraaskever, zijn afhankelijk van grote dode dieren, een groot kadaver biedt voldoende voedsel voor de larven om de cyclus te voltooien. Dat levert massale voortplanting op. Daarnaast hebben ze als toppredator van vliegenlarven de beschikking over veel prooidieren.
Veel edelherten, reeën en wilde zwijnen verdwijnen uit de natuurlijke voedselketen door faunabeheer. Ook aangereden wilde dieren vinden niet altijd de weg terug naar de natuur en worden ter destructie aangeboden. Gelukkig is er een groeiend besef van het belang van kringlopen, en worden aangereden wilde dieren vaker teruggeplaatst in de natuur en maken terreinbeheerders afspraken over een percentage geschoten hoefdieren dat blijft liggen. De natuur plukt daar de vruchten van.
Een aantal wilde grote diersoorten zijn uit de Nederlandse natuur verdwenen, zoals oeros, wisent en wild paard. Ook is er een wettelijk verbod om wildlevende paarden en runderen dood in de natuur achter te laten. Uitzonderingen daarop zijn de Veluwezoom en Oostvaardersplassen, gebieden met een bijzondere status.
Dood doet leven in Zeeland
Samen met de provincie Zeeland, Het Zeeuwse Landschap en FREE Nature werkt ARK op Oranjezon en de Slikken van de Heen aan oplossingen voor de kadaverschaarste en worden lokaal aangereden reeën en damherten naar deze natuurgebieden gebracht. Dit levert al meteen resultaat op! Naast grote aantallen aaskevers en andere insecten, zijn er in Oranjezon sinds de start van het project permanent raven aanwezig. Ook op de Slikken van de Heen zijn inmiddels raven gesignaleerd.
Spectaculaire filmbeelden
Wanneer een grote grazer sterft, die in het gebied kan blijven liggen, zetten we een wildcamera neer om het afbraakproces te filmen. De mooiste en meest spectaculaire beelden krijgen een plekje in het archief. De ongekend snelle ontbinding van het kadaver van de wisent is één van de opmerkelijkste filmpjes in ons archief.
De beelden zijn tevens te vinden op het YouTube-kanaal van Dood doet leven. Met deze filmbeelden en met struintochten, presentaties en publicaties maken we de rol van dode dieren concreet. Vanuit voorbeeldgebieden wordt gewerkt aan verantwoorde verandering in de omgang met dode grote dieren in onze natuur. Dat is mooi, want een beleidsverandering is broodnodig, willen we de terugkeer van onze aaseters mogelijk maken.
Dode wisent BEROEMD
Zondag 2 oktober waren de filmbeelden te zien in het shownieuwsprogramma Natuur de Luxe van NPO Zapp. Op Twitter bekeken maar liefst zesduizend mensen de timelapse. Ook via een artikel in Nature Today bekenen duizenden mensen het filmpje op YouTube. Leo Linnartz werd in de vroege ochtend van 29 september jl. door Radio 1 geïnterviewd (item start bij minuut 43) over de kadaverschaarste. Zo worden steeds meer mensen bewust van de het grote belang van grote kadavers voor de natuur.
