"Het is half negen in de ochtend. Vanaf de oevers van het Eiland van Brienenoord kijk ik naar de lange file op de Van Brienenoordbrug. Ik vraag me af of de mensen in die auto’s weten wat er zich zo’n 25 meter onder hen bevindt. Hier ligt namelijk hét natuurjuweel in een wereldstad!
In 2020 en 2021 is, met het aanleggen van de oevers, de unieke getijdennatuur op het Eiland van Brienenoord hersteld. Twee keer per dag is hier een eb-vloed verschil van zowaar 1,7 meter. Dit is goed te zien op de oevers. De komende jaren moeten zich hier door de werking van eb en vloed o.a. bijzondere planten gaan vestigen. Maar hoe kan er nu in beeld gebracht worden welke planten zich op de oevers gaan vestigen? Met dit vraagstuk heb ik me het afgelopen half jaar bezig mogen houden.
De oevers van het eiland
Mijn reis begint net naast de Van Brienenoordbrug. Hier ligt de strekdam oost. Deze oever wordt begrensd met stenen. Vanaf hier heb ik een goed uitzicht op de Nieuwe Maas. Momenteel is het eb en op de oever is het voor mij goed te zien hoe hoog, een paar uur geleden, het water met vloed heeft gestaan. Een groot deel van de planten staat met vloed dan ook onder water. Ik zie een groene algenlaag en net daarboven plantensoorten zoals varkensgras, kruldistel en tormentil. Ik loop verder onder de Van Brienenoordbrug. De file is ondertussen weer een beetje opgelost en dat is duidelijk te horen aan het harde geluid van het verkeer boven me. Het contrast kan bijna niet groter als ik bij het getijdenpark oost aankom. Ik zie de Schotse Hooglanders grazen, een distelvlinder foerageren en een blauwe reiger op de oever. De Schotse Hooglanders laten hier duidelijk hun sporen achter, zoals uitwerpselen en vraatsporen. Het leuke aan getijdenpark oost is dat er, sinds de herinrichting, een eilandje ligt. Ik zou nu zelfs (omdat het eb is) op blote voeten of met laarzen, daarheen kunnen lopen! Er zijn al veel verschillende soorten bloemen op deze oevers te zien, zoals moerasvergeet-mij-nietje en koekoeksbloem. Ik loop door naar de langste oever van het eiland: de zuidoever. Opvallend zijn hier de hoge bulten met wat bomen erop. Op de oever is een echte pioniersvegetatie te zien met o.a. moeraskers, perzikkruid en kluwenzuring. Onderweg loop ik over een vlonderpad, dat er voor zorgt dat je ook met vloed hier kan blijven lopen. Ik loop de trap op omhoog en kom bij de laatste aangelegde oevers aan: de strekdammen west. Net zoals de strekdam oost wordt ook deze strekdam begrensd met stenen. Verschillende meeuwen zijn hier aan het uitrusten en de invloed van de Nieuwe Maas is goed te zien aan de golfslag. Ondanks deze dynamiek zijn hier al best wel wat planten te zien zoals grote brandnetel, herderstasje en hondsdraf.
Inmiddels is het 9.15 uur en bruis ik weer van de energie om vandaag aan de slag te gaan!
Tien jaar op ontdekkingsreis
Deze reis over de oevers wordt de komende jaren telkens opnieuw gemaakt, om te kijken welke ontwikkelingen er in de vegetatie plaatsvinden. Planten vestigen zich hier spontaan en worden dus niet aangeplant. De verwachting is dat er verschillende vegetatiezones op de oevers komen. Wat lager op de oever zal dit bies kunnen zijn, ongeveer in het midden riet en hoger riet met getijdensoorten. Daar zouden de zeldzame spindotterbloem en het zomerklokje misschien wel kunnen terugkeren! Het is dus een heel avontuur wat er gevonden gaat worden.
De komende tien jaar wordt dit prachtige gebied gemonitord. Elk jaar worden er vegetatieopnamen gedaan door verschillende stagiairs bij ARK Natuurontwikkeling. Zo wordt doorlopend onderzocht of hoe de vegetatie zich ontwikkelt. Dit alles is onderdeel van het monitoringsplan dat ik voor ARK heb ontwikkeld. Ook ander getijdenparken kunnen van deze aanpak en van de resultaten veel leren!
Beleef het onder de Van Brienenoordbrug
Ik heb mijn stage bij ARK Natuurontwikkeling als één grote ontdekkingsreis beleefd. Van struinen in getijdennatuur tot het uitkiezen van de juiste monitoringsmethode en hoe ik dat allemaal kon verwerken in het monitoringsplan. Ik vind het fascinerend om de natuurlijke processen, die ARK stimuleert, in een wereldstad te zien!
Ik hoop dat er in plaats van de file óp de Van Brienenoordbrug in het vervolg file ontstaat ónder de brug, met allemaal mensen die naar het Eiland van Brienenoord komen om te kijken naar de mooie natuur die hier tot ontwikkeling komt!