Op 19 december stuurden ARK en zo’n 300 andere natuurorganisaties een brandbrief aan de Europese Commissie.
De Europese Commissie behandelt een voorstel over het afzwakken van de bescherming van wolven in de EU. In Nederland is al een wolvenbeleidsplan dat voorziet in het beschermen van vee tegen wolven, en omgaan met zogenoemde probleemsituaties of ‘probleemwolven’.
De discussie in de Commissie zet de tegensteling tussen mensen-en-hun-vee en de natuur op scherp, terwijl we wat ARK en een heel groot deel van de samenleving betreft juist toe moeten naar een duurzamer samenleven met wildere natuur. Wolven spelen een grote rol in het gedrag en de aantallen van wilde prooidieren. Dat ze ook de nodige schapen doden is spijtig en bovendien onnodig. Wat ARK betreft is het onze taak om vee en huisdieren goed te beschermen. Ook wij zien de moeilijkheden voor professionele dierhouders. Wij pleiten daarom voor meer steun vanuit de overheid en meer uniformiteit van de regelingen, die wat ons betreft voor het hele land zouden moeten gelden. We zetten ons zelf ook actief in voor een professioneel ‘wolf fencing team’ om schapenhouders te helpen de juiste maatregelen toe te passen.
De bescherming van wolven is vastgelegd in de Conventie van Bern (1979) in alle landen die deze conventie hebben ondertekend, en in de Europese Habitatrichtlijn. ‘Bern’ omvat meer landen dan de EU, waaronder veel landen waar wolven nooit weg zijn geweest. De roep om ‘paal en perk te stellen aan wolven’ komt vooral uit streken waar wolven recent weer zijn teruggekeerd, waaronder Nederland.
Veel schapenhouders en mensen met hobbydieren nemen inmiddels goede beschermende maatregelen. Het aantal schaapskuddes dat kuddebeschermingshonden inzet neemt steeds meer toe. Zelfs midden in het leefgebied van wolven blijken deze maatregelen heel goed te werken. Het is arbeidsintensief, maar het kán en het werkt. Helaas zien we ook dat er een achterhoede is die het nemen van beschermende maatregelen ziet als knieval naar de wolf: als je beschermingsmaatregelen neemt, accepteer je als het ware dat de wolven er zijn en juist dáár is verzet tegen.
Het afzwakken van de beschermingsstatus van wolven is dan ook in onze ogen een populistische actie, goed voor de bühne maar in de realiteit voor iedereen contraproductief. Samenleven met wolven gaat het best als wolven zich duurzaam hebben gevestigd in een gebied, en door hun gebieds- en prooidierkennis succesvol in de natuur kunnen jagen. Het zijn meestal jonge, opportunistische dieren die de gemakkelijkste prooien opzoeken: onbeschermde schapen zijn dan de gemakkelijkste optie. Door wolven te schieten (wat een consequentie kan zijn van een lagere beschermde status) worden juist lege territoria gecreëerd wat een aanzuigende werking heeft op jonge dieren van elders. Door jacht verstoorde roedels kunnen zelfs voor meer schade in de omgeving zorgen. Als de kostwinner wordt gedood, moeten de jongen zelf hun kostje bij elkaar sprokkelen en onervaren als ze zijn kiezen ze dan vaak voor slecht beschermde schapen. Jacht geeft mensen misschien het gevoel dat het doden van wolven de oplossing voor hun problemen zou zijn, omdat het nemen van adequate beschermingsmaatregelen op meerdere fronten een kostbare ingreep is. De realiteit is echter dat het risico op aanvallen op deze wijze niet weggenomen wordt en dat bescherming van dieren net zo relevant is of er nou één wolf of meerdere roedels zijn.
Voor elke gedode wolf zal namelijk altijd een andere komen en de dieren krijgen zo niet de kans om hun rol in de natuur te spelen. Onder de streep betaalt de natuur de rekening voor de onwil van een steeds kleiner wordende groep dierenhouders om goede beschermingsmaatregelen te nemen. Laten we daarom vooral blijven inzetten op het geven van hulp aan dierhouders. Overheden kunnen deze hulp bieden door goede informatie te verschaffen, zorgen dat wet- en regelgeving voor het plaatsen van beschermde middelen aangepast wordt en het verschaffen van ruime subsidies voor het plaatsen van wolfwerende maatregelen en deskundige begeleiding daarbij.
ARK zet zich in om de beste beschikbare maatregelen goed toegepast te krijgen. Dat doen we samen met andere organisaties in het samenwerkingsverband Wolven in Nederland.
Lars Soerink
