Vijf miljoen jonge Europese platte oesters zijn door ARK Rewilding Nederland uitgezet in de Noordzee boven Schiermonnikoog, bij de Borkumse Stenen. In speciaal ontworpen oesterkorven zijn ze op de dertig meter diepe zeebodem geplaatst. De uitzetactie maakt onderdeel uit van het plan om de verdwenen schelpdierriffen van de Noordzee te herstellen.
Ooit bedekten de riffen een derde van de Noordzeebodem. Ze zijn een bron van leven voor onderwaternatuur. Ook bij de Borkumse Stenen lag ooit een schelpdierrif. ARK wil nieuwe, robuuste en levensvatbare riffen creëren, waarna de natuur ze op eigen kracht kan uitbreiden. De uitzetactie moet laten zien of de oesterkorven hun functie goed vervullen in diep water, ver op zee en of de jonge oesters zich er goed in ontwikkelen en handhaven.
Beginnend rif barst uit oesterkorf
Voor deze uitzetactie zijn de oesterkorven afgezonken en gestabiliseerd met betonnen ankers. Dat is nodig om de oesterkorven op hun plek te houden. In de korven zitten schelpen waar miljoenen oesterlarven zich aan gehecht hebben. De korf tilt de jonge oesters iets van de zeebodem af, zodat zij niet verstikken onder het zand en beter beschermd zijn tegen roofdieren, zoals krabben en zeesterren. De oesters kunnen erin groeien, tot ze de korf uit zijn voegen doen barsten. De verwachting is dat het beginnende rif dan al zo aan elkaar is gegroeid, dat het de kracht van de zeestroming kan weerstaan.
Doorbraak in de kweek
Hoewel ARK in de eerste jaren met volwassen oesters uit Noorwegen werkte op de Borkumse stenen, lukte het niet om daarmee een duurzaam en robuust rif op gang te brengen. Het nieuwe plan: zelf Europese platte oesters kweken. Na jarenlange oefening lukt het Stichting Zeeschelp om voor de oesters optimale omstandigheden te creëren in de kwekerij. Daarbij produceren de volwassen oesters hun oesterzaad, hechten de larven die daaruit voortkomen zich aan een oude schelp en beginnen te groeien. Een wereldprimeur! Na succesvolle uitzetacties en resultaten in het ondiepe water bij de kust van Zeeland, moet het experiment in het diepe water van de Noordzee uitwijzen of het oesterbroed uit de kwekerij ook sterk genoeg is om daar te overleven.
Houvast voor nieuw rif
Het is niet de eerste keer dat ARK oesters uitzet bij de Borkumse stenen. In 2018 werden volwassen oesters uitgezet in verschillende structuren en op verschillende hoogtes vanaf de zeebodem. Bij monitoring in het eerste jaar bleken de oesters nog te leven, te zijn gegroeid én voortplantingsorganen te hebben ontwikkeld. Later werd ontdekt dat ze op de uitzetplek waren verdwenen. De losse schelpen waren vermoedelijk door stroming meegevoerd. Een volwassen rif kan zich stevig vasthouden aan de bodem. Voor een beginnend rif is dat moeilijk. Wél zaten er oesterlarven in het water: een teken dat er nog altijd oesters in de buurt leefden, en dat zij zich hadden voortgeplant.
Samen voor de Noordzee
Een rif vol felgekleurde anemonen en zachte koralen. Allerlei vissen krioelen door elkaar. Een zeester wrikt een kakelverse mossel open. Bruinvissen jagen hun kostje bij elkaar en zeevogels duiken naar vis. Schelpdierriffen zijn een bron van leven en de basis voor gezonde Noordzeenatuur. Dat is niet alleen goed voor alles wat onder water leeft – ook de mens profiteert van een gezonde visstand. Na langdurige bodemroerende visserij en door koude winters, ziektes en vervuiling leken platte-oesterriffen ruim een eeuw helemaal te zijn verdwenen. Tot 2016, toen er bij een inventarisatie van WWF-NL en ARK Rewilding Nederland vlak voor de kust van Zeeland een schelpdierrif werd ontdekt met Europese platte oesters. ARK voert onophoudelijk onderzoek en acties uit om ook op andere plekken in de Noordzee schelpdierriffen op gang te brengen. Voor de oesteruitzet bij de Borkumse Stenen werkten we samen met Ørsted, Waardenburg Ecology, Stichting Zeeschelp en de Rijksrederij.
