Een boot vaart uit de haven van Yerseke richting een gebied iets ten westen van de Voordelta. Aan boord zijn Ernst Schrijver van ARK’s Noordzeeteam en Bram Verwijs van schelpdierbedrijf Krijn Verwijs. Ze zijn onderweg naar de zeeboeien waaraan ze eerder dit jaar touwen ophingen, in de hoop daar mosselzaad mee op te vangen. Nog nooit eerder werd onderzocht of hier mosselen leven. Als er jonge mosselen aan de touwen zitten, zou hier in de toekomst een mosselboerderij op zee kunnen komen. De omstandigheden zijn dan immers goed. En wat kan zo'n zeeboederij betekenen voor ander leven in de zee?
Gewapend met een onderwatercamera springt Ernst bij de eerste zeeboei het water in. Eén blik onder de golven en het resultaat is duidelijk: aan de touwen hangen talloze mosselen. “Toen we uitvoeren, vroegen we ons hardop af: zou er iets aan de lijnen zitten? De een dacht van wel, de ander van niet. Dus ja, het was spannend. Niemand heeft veel kennis van wat er in dit gebied leeft. Maar ik had stiekem wel verwacht dat er iets op zou groeien... Maar wat? Dat kan van alles zijn: zakpijpen, wieren, kalkwormen. Dat is soms een valkuil, om een specifieke soort te verwachten en dan teleurgesteld zijn als die er niet groeit. Maar toen ik in het water sprong en de lijnen zag, dacht ik: zie je wel! Mosselen!”. Met deze eerste resultaten is de proef nog niet ten einde. Tot aan volgend voorjaar wordt regelmatig gekeken hoe het met de mosselen gaat. Als de proef aan het eind van het jaar succesvol blijkt, start het vergunningsproces.
Nieuw leven onder kweeklijnen
Hoe kun je tegemoetkomen aan de toenemende vraag naar gezonde eiwitten, zonder de levende natuur te schaden? En kun je misschien zelfs op zee duurzame eitwitten kweken die tegelijk het zeeleven verrijken? Stel je voor: een mosselboerderij op volle zee. Er worden Noordzeemosselen gekweekt - een duurzame eiwitbron en een lekker product. Eidereenden trekken ook hun eigen maaltje mossels van de touwen onder water, en laten er onbedoeld een paar zinken. Op de zeebodem hechten de mossels zich opnieuw en starten zo een nieuw, natuurlijk schelpdierrif. Een plek waar ook andere zeedieren zoals Noordzeekreeften en zeebaarzen kunnen eten, schuilen en voortplanten: een nieuw ecosysteem. De proef van ARK Rewilding Nederland en Krijn Verwijs is bedoeld om te kijken of er in dit deel van de Noordzee goede plekken zijn om dat idee tot leven te brengen.
Engelse zee-boerderij als voorbeeld
ARK en Krijn Verwijs nemen een voorbeeld aan de mosselkweek in Lyme Bay in Zuid-Engeland. In de buurt van een beschermd natuurgebied werd daar een zee-boerderij opgezet, op een paar mijl van de kust. Mosselen werden opgekweekt aan lange lijnen onder het wateroppervlak. Al na twee jaar zagen ze op de bodem onder de lijnen meer leven. Na vier jaar was ook het ‘overspill’ effect te zien: rond het kweekgebied nam het zeeleven toe, zowel in soortenrijkdom als in biomassa. Niet alleen goed voor de natuur – ook de vissers zagen hun vangsten rondom de mosselhangculturen toenemen. ARK en Krijn Verwijs willen dicht bij de kust net zo’n natuurontwikkelend mosselkweeksysteem opzetten. Dit project, genaamd Green Pearls, test of de combinatie mosselkweek én natuur hier net zo succesvol kan zijn als in Lyme Bay. "Het is een andere locatie met andere stromingen, temperaturen, voedselaanbod en geografie.”, zegt Ernst daarover. “Ik denk dat het belangrijk is om hier open in te gaan en ons te laten verrassen door de kracht van de Noordzeenatuur. Het is spannend om te zien wat hier kan gebeuren!"
