“Het water stond wel zo’n 20 cm lager dan ik gewend ben. Daardoor konden we het rif goed zien. We zagen Japanse oesters, mosselen en kokerwormen die op en tegen elkaar aangroeiden. En we zagen er ook platte oesters tussen: iets wat ik daar nog niet eerder had gezien!” vertelt Ernst enthousiast. “Ik werk hier nu al vijf jaar en zoek bij laag water zo nu en dan naar platte oesters, maar ik had er nog geen gevonden. Nu was het binnen twee minuten raak voor mij en Juste! Precies in een stukje dat nu door het lage tij boven water kwam.” ARK Rewilding Nederland zet zich al jaren in voor het herstel van schelpdierriffen, die in de afgelopen 100 jaar grotendeels verdwenen uit de Noordzee. Ernst: “Voor iemand die het hele jaar met Europese platte oesters werkt, is het supergaaf om ze in het wild te vinden! Bij ARK proberen we steeds beter te begrijpen hoe natuurlijke processen werken, hoe riffen zich vormen en welke soorten daarin een rol spelen. Die informatie gebruiken we om nieuwe riffen te kickstarten. Dan is een kans om zo goed naar een levend, gemengd rif te kijken heel waardevol. Op dit moment zetten we alleen Europese platte oesters uit. Een dag als vandaag geeft me nieuwe ideeën over hoe het zou kunnen werken. En ook over welke rol andere biobouwers mogelijk spelen.”
“We hebben eerder gezien dat de uitheemse Japanse oesters de overleving van de inheemse Europese platte oester kan ondersteunen. Dat zagen we nu ook in het drooggevallen rif: de Europese platte oesters groeiden op Japanse oesters. De Japanse oester krijgt wat makkelijker voet op de bodem, en biedt daarmee de kans voor platte oesterlarven om zich aan hem vast te hechten. Beschikbaar schelpmateriaal in de buurt is essentieel voor oesterlarven om zich aan te hechten en uit te groeien tot oesters.” ”
Helmgras van de Noordzee
Misschien wel het minst opvallend, maar het meest aanwezig waren de kokerwormen. Dit diertje maakt om zich heen een omhulsel van materialen uit zijn omgeving, in dit geval zand en stukjes schelp. “Die koker verankeren ze in de bodem, waardoor ze die stabiliseren. In de diepe Noordzee heb je nog zo’n soort die dat doet, ‘Sabellaria’. Zij hebben eigenlijk dezelfde functie als het helmgras voor de duinen heeft: ze houden het zand vast” bedenkt Ernst. “We konden de kokerwormen goed zien zitten, met hun grijparmpjes die erbovenuit staken. We zagen ook een hoop kokertjes waar het diertje uit verdwenen was, waarschijnlijk als gevolg van de winterstormen van de laatste maanden. En toch waren er ook nog een heleboel over. De natuurlijke verstoring van een storm kunnen ze dus aan. Het zijn taaie rakkers! Ze zijn niet zo charismatisch als oesters, maar stiekem zijn het hele belangrijke rifbouwers en verzetten ze veel werk. Misschien zorgen zij er wel voor dat andere rifbouwers, zoals oesters en mosselen, kunnen groeien. Voor hen is die bodemrust cruciaal om te overleven en uit te groeien tot een rif. Misschien zijn kokerwormen wel de eerste stap in rewilding. Maar wij hoeven ze niet terug te brengen: ze leven al overal in de zee.”
Nieuwe riffen in de Noordzee
Het Noordzeeprogramma van ARK zet zich sinds 2016 in voor het herstel van robuuste, rijke Noordzeenatuur. Riffen vormen een belangrijke basis voor het onderwaterleven. Talloze soorten vinden er voedsel, een plek om zich te vestigen, om te schuilen en om zich voort te planten. Van dit soort riffen is nog maar 1% over. Daarom wil ARK nieuwe riffen ‘kickstarten’. Op de zeebodem plaatsen we speciale oesterkorven, gevuld met oude schelpen waaraan jonge oesters zich hebben gehecht. De oesters kunnen erin groeien, en doen zo de korf uit zijn voegen barsten. De verwachting is dat het beginnende rif dan al zo aan elkaar is gegroeid, dat het de kracht van de zeestroming kan weerstaan. We maken een robuust, levensvatbaar begin en ontketenen zo een natuurlijk proces van herstel en groei. Lees hier meer over ons werk.
