In Espendonk, in de omgeving van Boskant (Sint-Oedenrode), groeit de komende decennia een nieuw, nat leembos. Geen onbekend fenomeen in dit deel van het Dommeldal want leembossen kwamen hier vroeger al voor. Maar door onder meer versnippering en verdroging (door agrarisch gebruik) is de kwaliteit ervan stevig achteruit gegaan. Zo zijn veel groeiplekken van de voorjaarsflora verdwenen. Om het tij te keren, kocht ARK Rewilding Nederland op Espendonk vijf hectare landbouwgrond aan van een particulier. We plantten er leembos op, samen met Brabants Landschap. In combinatie met de bestaande bosbegroeiing is de nieuwe aanplant de aanzet tot de ontwikkeling van een robuuste natuurkern.
Een rijke bosstructuur
De bosranden van Espendonk bevatten nu haagbeuken en zeldzame voorjaarsflora zoals de bosanemoon, de zwartblauwe rapunzel, de eenbes en de slanke sleutelbloem. Door meer leembos te creëren, kunnen deze soorten zich verder ontwikkelen op de voormalige landbouwgronden. We kozen hier voor inheemse bomen (fladderiepen, zomer- en winterlindes en haagbeuken) die er goed gedijen. Verder stimuleren we natuurlijke bosontwikkeling, onder meer door het laten liggen van dode bomen. Deze zijn voor veel planten, schimmels, insecten en andere organismen van levensbelang. De kringlopen die hierdoor ontstaan, dragen bij aan robuuste natuur en een hoge biodiversiteit.
De vruchten van een verbeterd watersysteem
Het verbeteren van de waterhuishouding is een andere belangrijke maatregel die we in Espendonk ondernemen. Het maakt de ondergrond vochtiger wat goed is voor de leembossen. Espendonk draagt zo bij aan versterking van het totale ecosysteem. Ter plekke leidt ‘vernatting’ ook tot de groei en bloei van soorten als moerasvaren en waterviolier en tot ideale leefomstandigheden voor de kamsalamander en grote modderkruiper.
Klimaatbuffer
Espendonk krijgt er dankzij verbetering van het watersysteem nog een belangrijke functie bij: die van klimaatbuffer. De bodem gaat namelijk werken als een spons. Die houdt water beter vast, wat prettig is in tijden van droogte. Daarnaast weet ze water beter te absorberen wat wateroverlast voorkomt bij hevige regenbuien. Het mes snijdt dus aan twee kanten.
Natuurlijke grazers
ARK zal in Espendonk zo mogelijk in samenwerking met Brabants Landschap en Staatsbosbeheer extensieve begrazing met grote grazers toepassen. In de beginperiode zullen we hiervoor specifieke plekken afrasteren ter bescherming van de nieuwe aanplant en ter bevordering van natuurlijke verjonging.
Verbinding met De Scheeken
Espendonk vormt straks een ecologische en landschappelijke overgang tussen de Dommel en De Scheeken. Hierdoor ontstaat een ecologisch belangrijk gebied voor Het Groene Woud, onder meer doordat het leefgebied van flora- en faunasoorten er fiks door groeit. Dieren als de boommarter en de boomkikker kunnen gemakkelijker migreren en het totale gebied op natuurlijke wijze koloniseren. De ecoducten over de snelweg A2 en de spoorlijn Eindhoven-Boxtel helpen daar ook bij. Op weg naar nóg meer verbinding is Espendonk ook het gebied dat het Dommeldal ontsluit voor De Geelders, nóg een gebied waar we het leembos herstellen.
