Schelpdierriffen bouwen zichzelf

Oesters en mosselen zijn biobouwers. Schelp op schelp ontstaan er stevige riffen waar heel veel andere soorten van profiteren. ARK Rewilding Nederland heeft de afgelopen jaren ervaring opgedaan met het aanjagen van dit natuurlijke proces en is er klaar voor om dit op nog veel grotere schaal te doen.

Feiten en cijfers

Ooit was de Nederlandse Noordzeebodem voor 30 procent bedenkt met riffen. Nu is dat 1 procent.

Op schelpdierriffen in de Noordzee komen wel 60% meer soorten voor dan op de omringende zandbodem.

Schelpdierriffen filteren het water en maken dat helderder. Hierdoor kan zonlicht dieper in het water doordringen en kan er meer fytoplankton groeien = meer eten in de voedselketen.

Vele zeedieren zijn een deel van hun levenscyclus afhankelijk van riffen, als paaiplaats, voor voedsel, om eieren op af te zetten, om op te groeien of als schuilplaats voor roofdieren.

Grote roofvissen houden zeesterren en zeeëgels die schelpdieren eten beperkt in aantal.

Voor de ecosysteemfunctie maakt het niet uit welke dieren een rif vormen: Japanse oester, Europese platte oester, mosselen, paardenmosselen of kokerwormen.

door bodemvisserij aangetaste zeebodem door © Peter van Rodijnen, Dutch Maritime Productions

Paganelgrondel Brouwersdam © Sanne Ploegart

hondshaai (Scyliorhinus canicula) © Peter Verhoog

Bron van leven

Oesters en mosselen groeien graag op en bij elkaar. Schelp op schelp. Zo ontstaan er stevige riffen waar heel veel andere soorten van profiteren. Om te eten, te schuilen, voort te planten, groot te groeien en als verblijfplaats te gebruiken. Wieren, sponzen, anemonen, zachte koralen, zeenaaktslakken, schelp- en schaaldieren, octopussen, zeekatten, allerlei vissoorten... Zo zijn schelpdierriffen hotspots voor de Noordzeenatuur: de soortenrijkdom is er veel hoger dan op naastgelegen zandige bodems.

Belang van schelpdierriffen (www.onderwaterbeelden.nl)

Helder water

Oesters en mosselen filteren bovendien het zeewater. Het slik dat deze rifbouwers uitspugen maakt de bodem stabieler en het water wordt er helderder van. Zo kan het zonlicht dieper in het water schijnen, wat algen beter doet groeien. Van die algen kunnen veel andere soorten weer eten. Ook zorgen ze dat zichtjagende vissen en vogels hun prooi beter kunnen zien.

Platte oester. Foto: Ester van den Doel, Duiken in beeld

Nieuwe riffen

In de negentiende eeuw bestond de Noordzeebodem voor zo'n twintig tot dertig procent uit schelpdierriffen. Door overbevissing, industrie en scheepsvaart zijn ze nu bijna geheel verdwenen. Gelukkig kunnen riffen met hulp teruggroeien, bijvoorbeeld door oesters uit te zetten, stevig materiaal aan te bieden om op te groeien en bodemrust te creëren.