ARK Natuurontwikkeling gaat het landschap rond de Spoordonkse Watermolen aan de Grote Beerze in Het Groene Woud herstellen. Op 6 oktober 2020 kende het ministerie van OCW hiervoor een subsidie toe aan het project ‘Watermolenlandschappen voor klimaatadaptatie’, afkomstig uit de Erfgoed Deal. De kavels rondom de molen waren dankzij nauw overleg met perceeleigenaren en de daaropvolgende vrijwillige kavelruil al in bezit van ARK. Naast de grondaankoop investeert ARK nog eens € 61.000 in natuurherstel in het gebied.
Meer waardevolle natuur en minder droogte
“De maatregelen die we rond de Spoordonkse Watermolen gaan treffen, zullen vooral bestaan uit voorzieningen om het water van de Grote Beerze vast te houden in de gronden eromheen”, vertelt ARK-projectleider Ger van den Oetelaar. Om de sponswerking van de bodem te stimuleren, gaan de gedachten uit naar onder meer een grondwal voor waterberging en het aanbrengen van kleine variaties in bodemhoogtes. “Dit leidt niet alleen tot waardevolle natuur, maar voorkomt ook droogte en wateroverlast benedenstrooms.” Welke concrete inrichtingsvoorzieningen ARK er precies gaat realiseren, hangt af van het archeologisch en cultuurhistorisch onderzoek dat momenteel wordt uitgevoerd.
ideale combinatie van cultuur en natuur
De Spoordonkse Watermolen (gebouwd in 1868) blijft als cultuurhistorisch baken in het landschap centraal staan. “We maken de historische waarde van de molen en het omringende landschap weer zichtbaar en beleefbaar”, aldus Van den Oetelaar. Het is mede om deze combinatie van cultuur en natuur dat de rijkssubsidie werd toegekend. In haar beoordeling schrijft de Stuurgroep Erfgoed Deal daarover dat ‘het opnieuw benutten van (…) erfgoedstructuren niet alleen bijdraagt aan klimaatoplossingen en erfgoedbehoud, maar ook zorgt voor een kwaliteitsimpuls in de leefomgeving.’
Natuurnetwerk Brabant en ‘Brabants Goud’
Natuurontwikkeling rondom de Spoordonkse Watermolen maakt deel uit van het ARK-project ‘Brabants Goud in Het Groene Woud'. In dit grote project voegt ARK in Het Groene Woud ontbrekende kavels toe aan Natuurnetwerk Brabant. Het gaat hierbij om percelen die vaak nog in agrarisch gebruik zijn of eigendom van particulieren of bedrijven. ARK verwerft ze via aankoop en (vrijwillige) ruilingen zodat er een aaneengesloten verbinding van Brabantse natuurgebieden ontstaat. Het verbinden van natuurgebieden is cruciaal om de soortenrijkdom in Nederland en Brabant te vergroten. De percelen rond de watermolen in Spoordonk zijn enkele waardevolle puzzelstukjes die dit groene netwerk weer een stukje completer maken. Ger van den Oetelaar: “Dat deze natuurmaatregelen helpen cultureel erfgoed te behouden, helpen tegen verdroging en wateroverlast, en helpen de soortenrijkdom een impuls te geven vinden we de grote plus van dit project. Het mes snijdt aan meerdere kanten en mens en natuur profiteren. Zo werken we het liefst bij ARK.”
In goed gezelschap
De Spoordonkse Watermolen deelt de Erfgoed Deal-subsidie (in totaal € 610.000) met de watermolens in Opwetten (gemeenten Nuenen en Eindhoven) en Venbergen (gemeente Valkenswaard en Natuurgrenspark Groote Heide). Ook rond deze molens zal waterberging en -conservering worden gerealiseerd om verdroging tegen te gaan en water af te voeren bij piekoverlast. Het initiatief om de watermolenlandschappen nieuw leven in te blazen, komt voort uit het Brabantse project ‘Watermolenlandschappen voor klimaatadaptatie’ van Molenstichting Noord-Brabant, provincie Noord-Brabant, Waterschap De Dommel en Het Groene Woud. Samen met partners zoals ARK investeren ze meer dan € 2,5 miljoen in het project. Het project komt voort uit het pilotproject Watermolenlandschappen in Het Groene Woud.