Remote setting is een techniek om jonge oesters in de open lucht in tanks met zeewater vast te laten groeien op schelpen. De techniek wordt in Australië en de Verenigde Staten gebruikt voor de kweek van de daar levende oestersoorten, maar is nog nooit getest op de Europese platte oester. Deze in het wild ernstig bedreigde oester wordt nu nog in de kwekerij en onder nauwkeurig gecontroleerde omstandigheden gekweekt. Als het lukt om de oesters in natuurlijke omstandigheden te laten hechten, kan dat in de toekomst tijd, geld en ruimte schelen bij de vooralsnog kostbare oesterkweek. Op die manier komt zeer grootschalig rifherstel in de Noordzee weer een paar stappen dichterbij.
Het Remote setting-experiment vindt plaats op het terrein van Stichting Zeeschelp, iets voor de voortplantingsperiode van wilde platte oesters. Als de omstandigheden in het water optimaal zijn, laten de wilde ouder-oesters hun larven vrij. In juni laat ARK gekweekte oesterlarven los in het verse zeewater in de tanks, gevuld met lege schelpen. Oesterlarven zwemmen in de eerste fase van hun leven los door het water en ontwikkelen dan een voetje. Ze gaan op zoek naar een harde ondergrond – zoals een schelp of steen - om zich voor de rest van hun leven aan vast te hechten.
De verwachting is dat de jonge oesters zich zullen vastmaken aan de schelpen die in de tanks liggen. Als de schelpen eenmaal zijn bedekt met het oesterbroed, worden ze eind juni door vrijwilligers en het Jonge Rewilders Netwerk van ARK uitgezet in Zeeland.
Een deel van de oesters wordt de komende jaren gevolgd. Daarbij wordt gekeken of de oesters die zich onder natuurlijke omstandigheden hebben gehecht een gelijke of grotere overlevingskans hebben als de oesters die in de kwekerij zijn gehecht.
Remote setting
Al sinds 2016 zet ARK zich in voor het herstel van riffen in de Noordzee. Doorlopend wordt er gewerkt aan manieren om op grote schaal oesters uit te zetten. Lang liet de inheemse oester van de Noordzee – de Europese platte oester – zich niet kweken in de kwekerij. In 2022 kwam er een doorbraak bij stichting Zeeschelp, die voor het eerst in Europa een betrouwbaar ‘recept’ vond. In de kwekerij is echter niet genoeg ruimte of voedsel om het aantal oesters te kweken dat nodig is voor grootschalig rifherstel in de hele Noordzee.
Als de Remote setting-proef slaagt, scheelt het manuren, ruimte en algenproductie voor de kwekerij. Zo kan het uitzetten van oesters goedkoper worden, en komt grootschalig rifherstel al meer in zicht.
Nieuwe kansen
Jonge oesters hechten zich ook graag aan stenen. Stenen zijn een belangrijk onderdeel van windmolenparken op zee: ze houden de turbines op hun plek. Ook spelen stenen een belangrijke rol om kabels en leidingen op en in de zeebodem te houden, zoals bij toekomstige energyhubs. Als al die stenen met Remote setting begroeid kunnen worden met oesters, kan rifherstel onderdeel worden van al geplande en toekomstige vaarbewegingen en bouwplannen. Zo kan de uitrol van energie op zee óók een belangrijke slag worden voor biodiversiteitsherstel in de Noordzee. Of de oesters goed overleven en in staat zijn riffen te bouwen op de locaties van windparken en op de kabels, zal nog goed onderzocht moeten worden.
Visie op rifherstel en Q&A op 19 juni
Naast het testen van de techniek van Remote setting, staat het overdragen van kennis en ervaring centraal tijdens de proef. Op 19 juni organiseert ARK Rewilding Nederland daarom een Q&A in twee sessies met Boze Hancock. Hij zal zijn visie op rifherstel op de Noordzee delen met andere Europese rifbouwende partijen en vertellen over Remote Setting. Marco Dubbeldam van Stichting Zeeschelp, die ontdekte hoe de platte oester uit broed gekweekt kan worden, en Molly Hughes, PHD-student van de Universiteit Gent, gericht op Remote setting, zullen ook aanwezig zijn tijdens de Q&A.
Gezonde Noordzee
Riffen zijn een belangrijke basis voor het ecosysteem van de Noordzee. Oesters zijn de ‘biobouwers’ van zulke riffen. Ze groeien op en tegen elkaar aan, en vormen zo grote 3D-structuren onder water. Talloze dier- en plantensoorten kunnen er leven, voedsel vinden en zich voortplanten. Zo’n honderd jaar geleden bedekten oesterriffen nog een tot twee derde van de zeebodem. Na decennialang intensief Noordzeegebruik, is daar nog maar 1% van over en is het ecosysteem zwaar verarmd. ARK zet zich in voor een gezond, robuust en rijk ecosysteem in de Noordzee. Met het grootschalig uitzetten van oesters wil ARK’s Noordzeeprogramma een natuurlijk proces van herstel en groei ‘kickstarten’.
