"Ik ben onderweg naar het natuurcentrum van de Maashorst, waar ik heb afgesproken met mijn mede-stagiair Bart Hendriks. Elke dag gaan we vanaf hier het gebied in om de taurossen en Exmoor pony’s te observeren. De Maashorst is een van de grootste natuurgebieden van Noord-Brabant. Het bestaat uit bossen, afgewisseld door heidevelden, stuifzanden en vennen. In het begrazingsgebied zorgen taurossen en Exmoor pony’s samen met wisenten voor een mozaïekstructuur in het landschap waar een hoop planten en dieren van profiteren.
Vandaag staat het gebied Herperduin op de planning. Afgelopen najaar is Herperduin gekoppeld aan de rest van de Maashorst met behulp van een ecoduct. Sindsdien kunnen de taurossen en de Exmoor pony’s die hier leven zich over de rest van het gebied verspreiden en andersom.
Vandaag hebben we geluk
Het is elke keer weer een uitdaging om de dieren in Herperduin te vinden. Dat komt omdat dit deel van de Maashorst voor een groot gedeelte uit bos bestaat, waardoor de dieren lastig te zien zijn. Vandaag hebben we geluk! Vanaf een afstandje zien we de taurossen al op het ecoduct staan. Het ecoduct is een gewilde plek voor de dieren, omdat hier veel voedsel te vinden is. Het ecoduct is alleen toegankelijk voor de dieren, mensen mogen er niet komen. Dat maakte het in het begin lastig voor ons om de dieren op het ecoduct te observeren. Inmiddels hebben we een plekje gevonden vanaf waar we bijna het gehele ecoduct kunnen overzien. Als we op ons plekje aankomen zien we de Exmoor’s een eindje verderop in het struweel staan. Nog meer geluk!
Dan gaan we aan de gang; ik bij de taurossen en Bart bij de Exmoor’s. Elke 5 minuten noteren we van alle dieren uit de kudde in welke biotoop ze zich bevinden en wat ze op dat moment aan het doen zijn. Na een tijdje horen we iemand aankomen. Het is de boswachter van Herperduin. Het is altijd leuk om beheerders of vrijwilligers tegen te komen en even een praatje te kunnen maken. Als we uit de buurt van de paden zijn kan het namelijk best eenzaam zijn. Op deze plekken kom je geen wandelaars of fietsers tegen. Gelukkig zitten Bart en ik meestal wel bij elkaar in de buurt, dat maakt het wat gezelliger. Om 3 uur zit het veldwerk er weer op. Net op tijd want er is regen op komst. Op naar huis om de data van vandaag in te voeren in de computer!
Tauros wil natuurgrasland
Tijdens mijn onderzoek heb ik gekeken naar het verschil in gedrag, aanwezigheid per biotoop en het dagritme tussen de taurossen in Herperduin en de taurossen in de rest van de Maashorst (Maashorst centraal). Hierbij heb ik ook gebruik gemaakt van de data die al beschikbaar was van de periode voor de koppeling met Herperduin.
Uit deze data is gebleken dat de tauros een voorkeur heeft voor natuurgrasland. Pas wanneer er minder gras beschikbaar komt gaan ze meer op zoek naar houtige planten om te snoeien. Op de Maashorst centraal is meer grasland dan in Herperduin, wat de Maashorst centraal aantrekkelijker maakt om voedsel te zoeken.
Ook bleek de Maashorst centraal betere rustplekken te hebben dan Herperduin. Taurossen rusten het liefst liggend, maar op plaatsen waar een tauros zich minder veilig voelt zal hij eerder staand rusten omdat hij dan meer overzicht heeft. In Herperduin zijn de bossen veel dichter begroeid dan in de Maashorst centraal waardoor deze minder overzichtelijk zijn. De verwachting is dan ook dat de tauros weg zal trekken uit Herperduin. De beheerders van het gebied zien dit zelfs al gebeuren. Verschillende dieren uit Herperduin zijn al waargenomen in de rest van de Maashorst. Dit maakt mijn onderzoek extra leuk, omdat mijn verwachting meteen wordt bevestigd.
Dankzij inspanningen van ARK en andere partijen is de Maashorst nu een aaneengesloten natuurgebied. Voor ARK zitten de werkzaamheden in de Maashorst erop en daarom zijn zij sinds 1 januari 2020 niet meer actief in de Maashorst. Ik ben in september begonnen met mijn onderzoek. Hierbij werd ik begeleid door Roeland Vermeulen van FREE Nature. FREE Nature is een begrazingsorganisatie met als doel, net als ARK, het creëren en herstellen van ‘spontane natuur’.
Op pad met kuddebeheerder
Omdat ARK tijdens de eerste maanden van mijn stage nog actief was in de Maashorst werd ik ook betrokken bij hun activiteiten. Dat was erg fijn. 5 dagen in de week veldwerk is namelijk best wel veel en dan is een beetje afwisseling wel welkom. Op mijn eerste stagedag mocht ik meteen mee naar de Oostvaardersplassen. Hierdoor heb ik al meteen kennis kunnen maken met de werknemers van ARK. Tijdens de themadagen van ARK (waarbij elke keer een inhoudelijk thema wordt uitgediept) hangt er altijd een fijne sfeer. Je krijgt meteen een inzicht in de verschillende projecten en ook als student word je overal bij betrokken. Hierdoor kreeg ik meteen het gevoel dat ik deel uitmaakte van de groep. Tijdens de themadagen en studentenochtenden heb ik ook een hoop mede-stagiaires leren kennen. Zowel bij FREE Nature als bij ARK word je vrijgelaten om meeloopdagen te organiseren. Zo ben ik met verschillende ARK’ers mee op pad geweest en ben ik met de andere stagiaires mee geweest naar de gebieden waar zij stage liepen. Ook ben ik een paar keer mee geweest met de kuddebeheerder van FREE Nature en mocht ik kijken toen een aantal Exmoor pony’s uit het gebied moesten worden gevangen om verplaatst te worden naar een ander gebied.
Ik heb een hele leuke tijd gehad tijdens mijn stage in de Maashorst. Ik heb niet alleen veel geleerd over natuurlijke begrazing en het beheer van de kuddes, maar ook over allerlei andere aspecten van natuurbeheer. Bij ARK en FREE Nature wordt verwacht dat je heel zelfstandig kunt werken. Dit was soms wel een beetje lastig, maar het grote voordeel was de vrijheid die we kregen tijdens onze stage. Hierdoor heb ik met heel veel mensen kunnen meelopen, waardoor ik het beste uit mijn stage heb kunnen halen. Ik kijk dan ook met veel plezier terug op deze tijd!