BLOG: Met verrekijker en mountainbike naar raven en wolven

05-11-2021

Mijn naam is Jefta Leeuwis en ik ben student Toegepaste biologie aan de HAS Hogeschool. Zolang ik mij al kan herinneren ben ik gefascineerd door de natuur en ben ik altijd in het veld te vinden met mijn verrekijker en camera om de nek. Ik begon als vogelaar, maar dat veranderde al vrij snel in kijken naar alles wat leeft. Toen in 2015 de eerste meldingen van wolven in Nederland binnenkwamen werd mijn interesse al gauw wat verlegd en werd ik wolfnerd. Het leek me ontzettend gaaf om hier onderzoek naar te doen en dat bleek bij ARK Natuurontwikkeling mogelijk te zijn.

Image
Student Jefta Leeuwis met een raaf op de Veluwe

Vanuit een huisje op de Veluwe heb ik in de periode van  maart tot en met juli 2021 onderzoek gedaan naar de rol van de wolf als aaseter en aasleverancier in de Veluwse natuur. Het onderzoek bestond uit twee onderdelen: het lokaliseren van wolvenprooien met behulp van raven en wildcamera-onderzoek bij valwildlocaties om het aaseetgedrag van wolven te observeren. Valwildlocaties zijn locaties waar aangereden of aangeschoten wild wordt teruggelegd in de natuur.

Op koningsdag ben ik hiervoor samen met enkele mensen van onder andere SOVON, ARK en de Ravenwerkgroep op pad geweest om jonge raven te voorzien van zenders. Bij het zenderen werd een GPS-zender op de rug van de raaf aangebracht om zo het dier te kunnen volgen. Raven zijn eersteklas aaseters en zijn daardoor een ster in het lokaliseren van kadavers. Met dat in het achterhoofd is ARK onderzoek gestart om te proberen wolvenprooien te lokaliseren met behulp van raven. Tijdens mijn stage ben ik vooral bezig geweest met het opstarten hiervan en heb ik gewerkt aan een methode hiervoor.

Iedere twee weken mocht ik voor het aaseteronderzoek het veld in om de geheugenkaartjes en batterijen van de wildcamera's te verwisselen. Het veldwerk op de Veluwe was geen straf te noemen, aangezien dit vaak bestond uit het rondrijden met de mountainbike door de prachtige bossen en heiden op weg naar de valwildlocaties. Iedere keer weer is het een verrassing wat je onderweg tegenkomt of aantreft. De ene keer steken een paar edelherten het pad over, de andere keer zitten er zwijnen naast het pad en de volgende keer vliegen er rode wouwen en zeearenden boven je hoofd! Uiteraard moet er ook gewerkt worden en resulteert ieder veldbezoekje in het eindeloos annoteren van de vastgelegde camerabeelden. 3000 foto’s zijn natuurlijk geen probleem, maar 28.000 foto’s en 800 filmpjes annoteren van wroetende zwijnen en etende raven is toch wel heftig veel werk. Maar zodra die wolf dan voor de camera verschijnt, vergeet je dit snel en weet je weer waar je het allemaal voor doet.

Image
Een van de wildcamerabeelden van een wolf in de vroege ochtenduren

Image
Een van de jonge gezenderde raven zittend in een douglasspar. Foto: M.G. Lemans
Wat minstens zo interessant was als het aaseteronderzoek, was om betrokken te zijn bij de primeur van de eerste gezenderde raven in Nederland. Zes jonge raven van verschillende nesten op de Veluwe zijn bij het ringen voorzien van een gps-zender. Het ringen, opnemen van de biometrische gegevens en het aanbrengen van de zenders werd circa anderhalve week voordat de jongen vogels zouden uitvliegen gedaan. Om te zien hoe de raven reageerden ben ik in de eerste weken na het zenderen meerdere keren het veld in geweest om de dieren vanaf een afstandje te observeren en vast te stellen of ze enige hinder ondervonden van de zenders. Je zou denken dat het vinden van deze dieren gemakkelijk moet zijn als je op je telefoon kan zien waar ze vlak daarvoor hebben gezeten, maar dit bleek toch nog een behoorlijke uitdaging te zijn! Gelukkig hebben we aardig wat raven kunnen observeren en leken de raven geen hinder te ondervinden van de zenders. Daarnaast heb ik mooie eerste stappen kunnen zetten in de methode voor het opsporen van wolvenprooien. Het feit dat de jonge raven groots fan bleken te zijn van menselijke voedselplekken als de plaatselijke snackbar of de vuilnisbelt maakte dit trouwens wel een uitdaging!

Buiten mijn stage-opdracht om heb ik niet stilgezeten op de Veluwe. Met een achtertuin vol wilde dieren verveel je je nooit en is er reden zat om vroeg in de ochtend voordat de stagedag begint of ’s avonds na een dag werken met de mountainbike de bossen in te trekken. Edelherten, wilde zwijnen, reeën en vossen hoorden bij de dagelijkse ontmoetingen, maar ook andere Veluwebewoners zoals damherten, dassen, steenmarters, boommarters en zelfs de wolf kwamen langs. Niks mooiers dan deze dieren in hun natuurlijke habitat te kunnen observeren.

Mijn stage bij ARK is een onvergetelijke tijd geweest met mooie avonturen, een gaaf onderzoek en goede begeleiding. ARK kan als organisatie veel stage-uitdagingen bieden en geeft je de mogelijkheid om naast je eigen onderzoek mee te kijken bij andere projecten of externe organisaties. Met alle nieuwe opgedane ervaringen en contacten hoop ik in de toekomst verder aan de slag te kunnen met onderzoek naar wolven en andere predatoren om deze dieren verder te kunnen beschermen. We weten al veel over bijvoorbeeld wolven, maar er valt nog zat te leren over deze indrukwekkende dieren in Nederland en in het buitenland!

Jefta Leeuwis, student Toegepaste biologie aan de HAS Hogeschool

Image

Image

Image
Enkele fantastische wildontmoetingen met een grazende groep hindes, een familie zwijnen die wel heel dichtbij kwam en een nieuwsgierige jonge das. Foto: M.G. Lemans

BLOGS LEZEN VAN STUDENTEN DIE EERDER BIJ ARK STAGE LIEPEN? KLIK HIER.
 
OF KIJK HIER VOOR NIEUWE STAGEMOGELIJKHEDEN

Contactpersoon