"Vorig jaar wandelde ik hier ook in april. Met laarzen. Dit keer loop ik op wandelschoenen door de graslanden bij Wolfhaag en Raren. Het is een droog voorjaar; alleen de allernatste plekjes zijn nu zompig en met het oversteken van de Wolfhagerbeek is het even goed uitkijken om geen natte voeten te halen. De zon verwarmt het landschap en het wemelt van de kleur. Het voorjaar barst hier letterlijk uit de grond. Wat mij vandaag het meest raakt, is de hoeveelheid aan slanke sleutelbloemen. Waar ik vorig jaar nog blij werd van enkele gele vlekjes in het bos rond de beek, zie ik nu groepjes met tientallen exemplaren bij elkaar staan.
Het is bijna niet te geloven hoeveel deze kwetsbare voorjaarsbloeier in één jaar is toegenomen. En dat terwijl we niets hebben gedaan wat je 'beheer op maat' zou noemen – geen maaien, geen intensieve zorg door uit te rasteren. Alleen de runderen zijn gebleven. Dag en nacht, zomer en winter lopen ze hier rond, scharrelen door de struweelhagen, drinken uit de beek en vertrappen af en toe een oeverrand.
Begrazing en sleutelbloemen: een gouden combinatie
Op papier klinkt het spannend: jaarrond begrazing en kwetsbare flora zoals de slanke sleutelbloem in één gebied. Maar wat we in de praktijk zien, is dat de sleutelbloem er juist baat bij heeft. De begrazing houdt de vegetatie open, voorkomt dat ruigtes en hoog gras gaan domineren en creëert precies dat beetje dynamiek dat dit soort soorten nodig heeft.
Bovendien zien we dat de sleutelbloemen zich vooral vestigen op plekken waar de koeien niet massaal komen – op kleine richels, stukjes tussen struiken en langs en tussen de wat dikkere boomwortels. Het is alsof ze hun plek hebben gevonden in het mozaïek van het begraasde landschap. En dat mozaïek wordt elk jaar rijker.
Natuur die zichzelf versterkt
Wat mij het meest fascineert, is hoe snel de natuur zich herstelt zodra je de juiste condities biedt. Natte plekken blijven natter, kruidenrijke graslanden worden steeds soortenrijker en insecten zoemen er weer lustig op los. De structuur van het landschap wordt alsmaar diverser; overal zie je tekenen dat het ecosysteem robuuster en veerkrachtiger wordt.
Ik kijk alweer uit naar het volgende jaar – wie weet wat we dan weer aantreffen. Misschien nog meer sleutelbloemen. Of misschien verrast een andere soort ons met een comeback. Eén ding is zeker: de natuur is hier aan zet, en wij hoeven alleen maar te volgen."