Ecoloog Lars Soerink realiseerde zich tot voor kort niet hoe waardevol het is om goed te kunnen luisteren naar de natuur. Als cameraman voor natuurfilms kwam hij in de meest prachtige landschappen. “Ik ging voor de mooie shots. De geluiden in het landschap waren bijzaak.” Dat veranderde toen hij een dik jaar geleden plotseling tinnitus kreeg: een nare permanente piep in het oor. Luisteren kreeg daarmee nieuwe waarde. “Ik begon me te realiseren hoeveel geluiden er eigenlijk te horen zijn in een natuurgebied: van insecten, vogels, grote grazers, kikkers en kevers. En dat al die soorten hun eigen geluidsterritorium pakken. Ze verdelen onderling als het ware de beschikbare frequenties. Zit de ene krekelsoort op een bepaalde frequentie, dan pakt de andere soort een andere. En houdt een cicade even zijn snater, dan neemt een vogel de vrijkomende geluidruimte in.”
Er bleek een heel klankenlandschap te zijn, als de derde dimensie van een natuurgebied.
Verrast worden door wat zich aandient
De kunst is om naar de natuur te luisteren zonder een specifieke soort te willen horen, leerde Lars Soerink. “We zijn geneigd om bij elk geluid de soort te willen benoemen, zeker vogelaars. Ik vond óók dat ik ieder vogelpiepje moest kunnen herkennen, maar ik ben daar helemaal niet goed in. Als je zónder verwachting luistert, is het ook prachtig. Dat past helemaal bij rewilding. Daarbij sturen we ook niet vooraf op bepaalde soorten, maar op revitalisering van een heel gebied. En worden dan verrast door wat zich vervolgens aandient.”
Goed luisteren kun je leren
Lars Soerink deelt zijn passie voor natuurgeluiden graag. Daarom neemt hij mensen mee op een struinsafari’s door de wilde natuur, zoals dat van het KempenBroek. Om hun luister-spier te trainen. Want goed luisteren kun je leren, zegt hij. “Ons brein is zo ingesteld dat het veel geluiden uitfiltert. Dat is maar beter, want anders werden we gek. Maar het voorkomt ook dat we het geheel horen.” Hij laat mensen ervaren hoe het is als je je gehoor opent voor het totaal aan natuurgeluiden. “Gewoon gaan zitten, stil worden en je dan verwonderen over alle klanken.“
Natuurgeluiden zijn voedend
Wie meegaat op de struinsafari leert ook hoe je je verder kunt verdiepen in natuurgeluiden. “Dat kan al met een klein extra microfoontje aan je smartphone of een voicerecorder met stereomicrofoontjes. Maar vooral door twee ontvankelijke oren te hebben,” zegt Lars Soerink.
En hoe gaat het inmiddels met zijn tinnitus? “Die zakt als ik langer in de natuur ben. De muzikaliteit en schoonheid van het geluid van wilde natuur werken voedend en opladend.”
Luister naar het geluid van KempenBroek.