Een vitaal marien ecosysteem: de Doggersbank is een grote zandbank onder water in het midden van de Noordzee, met een omvang van een geschatte 2.5 miljoen hectares verspreid over de wateren van het Verenigd Koninkrijk, Nederland, Duitsland en Denemarken. Het is een kraamkamer voor haaien, roggen, haring en kabeljauw en vormt een rijke voedingsbodem voor walvissen, zeehonden en zeevogels. Ondanks haar beschermde status in het Britse, Nederlandse en Duitse deel, wordt de ecologie van het gebied ernstig bedreigd door onder meer industriële visserij, energiewinning en scheepvaart.
Emilie Reuchlin, medeoprichter en directeur van Stichting Doggerland: “Maar al te vaak zien we dat ecosystemen ver op zee worden genegeerd – wat we niet kunnen zien, houdt ons niet bezig. Natuurorganisaties werken al meer dan vijftien jaar aan de Doggersbank en de uitdagingen in herstel van dit ecosysteem zijn enorm. Het gebied is steeds verder verschraald in de afgelopen eeuwen en het is niet makkelijk om er te komen – het is bijna een dag varen. Maar de Doggersbank is een levenskrachtige voedingsbodem en kraamkamer in de Noordzee die herstel en bescherming nodig heeft. Met de financiering van het Endangered Landscapes & Seascapes Programma hebben we eindelijk de kans om onze inzet op te schalen en verdwenen soorten en habitats terug te brengen op de Doggersbank.”
Rewilding op de Doggersbank
Als Rewilding Dogger Bank van start gaat, staat ARK Rewilding Nederland aan de lat om te onderzoeken hoe natuurlijke processen - zoals rifontwikkeling – daar het beste een zetje kunnen krijgen. ARK’s jarenlange ervaring met rewilding op zee (seawilding) in verschillende omstandigheden vormt daarvoor een goede basis. Roos Bol, projectleider bij ARK: “In dit project kijken we in eerste instantie naar het herstel van riffen van de paardenmossel. Die rifbouwende soort komt van oorsprong voor op de Doggersbank en past in dit ecosysteem.” Schelpdieren zoals de paardenmossel kunnen een natuurlijk proces van rifvorming op gang brengen. Schelp op schelp bouwen ze nieuwe riffen, met daarin allerlei kieren, hoekjes en gaatjes: perfect voor verschillende soorten om in te leven, schuilen, eitjes op af te zetten en zich te voeden. “De natuur gaat ons ongetwijfeld verrassen”, vervolgt Bol. “Het belangrijkste is dat de onderwaternatuur op de Doggersbank eindelijk de rust en ruimte zal krijgen om zichzelf te ontwikkelen en herstellen. Met onze interventies kunnen we een zetje geven in de goede richting. Dat de natuur er rijker en krachtiger van wordt, is zeker. Maar wat er precies zal ontstaan en hoe dat eruitziet, gaan we merken. Dat is het mooie van rewilding!”
Rifherstel in diepe wateren
Voor veel rifherstelprojecten ligt de focus op ‘nearshore’ rifherstel: dicht bij de kust. Verder op zee en in diepere wateren werken aan rifherstel is heel uitdagend. Het duurt lang om er te komen, de expedities zijn kostbaar en de ruige omstandigheden door golven en stormen op volle zee maken het werk er niet makkelijker op. Ook duiken is door de afstand, donkerte en diepte niet makkelijk. Dat maakt het lastig om de ontwikkeling van een gebied goed in de gaten te houden. De financiering van ELSP komt wat Bol betreft dan ook op de goede plek terecht: “We weten veel minder van dit soort diepe gebieden ver op zee, en dat maakt het ook lastiger om interventies te ontwikkelen. Alles wat we via dit programma kunnen leren, zorgt voor nieuwe kennis die ons – rifherstellende organisaties in binnen- en buitenland - kan helpen om riffen te herstellen in diepe wateren. En om de bestaande natuurhersteldoelen te behalen is die kennis cruciaal.”
Internationale coalitie
Het Rewilding Dogger Bank programma zal drie jaar lopen, beginnend in 2025. De coalitiepartners zijn ATU (Atlantic Technological University) in Ierland, Blue Marine Foundation in het Verenigd Konkinkrijk, BUND in Duitsland, WWF in Denemarken en ARK Rewilding Nederland, de Ambassade van de Noordzee en Stichting Doggerland in Nederland.
