In Nederland heerst een niet te missen grondhonger, zegt melkveehouder Peter Smits (66) aan zijn keukentafel in Schijndel. "Landbouwgrond werd de afgelopen jaren steeds schaarser en daarmee ook veel meer waard. Als je eenmaal afstand van een stuk land doet, kom je er hoogstwaarschijnlijk niet meer aan.”
Zelf had hij nog bijna 12 hectare in bezit, toen hij besloot te stoppen met zijn bedrijf. "Ik molk eerder 70 koeien en moest van mijn accountant naar 300 uitbreiden om het economisch rendabel te maken. Dat paste niet bij mij. Ik ben toen jongvee gaan opfokken en meer aan agrarisch natuurbeheer gaan doen. Dat paste me wel."
Nu Smits richting zijn pensioen gaat, rees de vraag wat hij met zijn land zou doen. Een opvolger is er niet, zijn kinderen hebben andere ambities. Verschillende ideeën passeren de revue. Zoals verkopen aan een projectontwikkelaar. "Dan had ik er waarschijnlijk grof geld voor gevangen. Maar geld alleen is ook niet alles.”
Rentmeester
Daarom kiest hij in 2021 voor de verkoop van zijn land aan ARK Rewilding Nederland. "Mijn buurvrouw tipte me", vertelt hij daarover. "Tegenover haar huis stond een bordje met ‘te koop’, dat was ineens weg. ARK kocht dat perceel en dat vond ze ook iets voor mij." Lees hier meer over hoe ARK gebiedsontwikkeling aanpakt.
Van ARK had Smits al eens gehoord, van projecten bij de Grensmaas. "Daar kom ik graag. Ik vind het mooi hoe het gebied daar ontwikkeld is. Toen mijn buurvrouw haar koffie op had draaide ik gelijk het telefoonnummer van Ger van den Oetelaar", blikt hij terug.
Al snel na dit telefoontje komt een rentmeester kijken of het land geschikt is voor ARK. Dat bleek het geval te zijn. "Wij hadden zelf ook al veel gerealiseerd op het vlak van natuur. Bij de ruilverkaveling probeerde een landinrichtingscommissie het verdwijnen van landschapselementen tegen te houden. Ik legde in dat kader natuurstroken, knotwilgen en voedselakkers aan. ARK zag kans om het nog robuuster te maken."
Leem
ARK-ecoloog Ger van den Oetelaar bevestigt dat. "Peter belde op met de letterlijke vraag: ‘Ger, wil jij nog steeds het Elderbroek groter maken?’. Voor ARK was dat een superkans. De percelen van Peter vormen een belangrijke verbinding tussen natuurgebieden het Elderbroek, ten westen van Schijndel, en het Wijboschbroek, ten noorden van Schijndel. Nu kan het geheel beter functioneren als grote ecologische stapsteen."
Het is bovendien een ontzettend leemrijke grond, vervolgt Van den Oetelaar. "De leem spat uit de grond als je daar rondloopt. Het potentieel is hoog. Nu gaat het perceel weer terug naar de vorm van leembos, zoals het vóór de landbouwfunctie al eeuwenlang was. Hiermee versterken we De Geelders en Het Groene Woud."
Motivatie
Negen hectare verkoopt Smits aan ARK. Inmiddels is de aanplant van het haagbeukessenbos begonnen. "Er is een grondwaterherstelplan gemaakt. Sloten worden afgekoppeld, zodat er meer infiltratie is”, aldus Van den Oetelaar. "Het wordt dan niet afgevoerd, maar in de bodem van het natuurgebied opgeslagen. Als het later droog is, kan dat water ook weer ‘terugleveren’ aan omliggende landbouwgebieden.”
Tot op heden is Smits blij met zijn keuze. "Financieel was het misschien niet het onderste uit de kan. Als we het in de markt gezet hadden, was er mogelijk een hoger bedrag uit gerold. Maar wat we altijd gewild hebben, namelijk een waardevol Brabants natuurgebied, wordt nu gerealiseerd. Dat is me meer waard.”
Nieuwe natuur in plaats van landbouw past hem. "Dat strookt bij mijn doelen. De natuur hier zit in me: ik heb met mijn opa nog door de oude leembossen gelopen. Ik denk dat hij heel blij zou zijn, als hij had geweten dat het nu weer bos wordt. Andere partijen hebben we niet eens overwogen.”
Samenwerking
"De soepele samenwerking met ARK is bovendien moeilijk in geld uit te drukken”, vervolgt hij. "" Het is een vlakke organisatie met mensen die het hart op de goede plek hebben. Als de provincie één euro overmaakt naar ARK gebruikt ze 98 cent voor het doel. Dat doen maar weinig organisaties ARK na, denk ik."
Een ander bijkomend voordeel, is dat hij het land onder voorwaarden nog gebruiken kon tot de daadwerkelijke inrichting. "Zo kon ik het eerste jaar mijn maïs nog telen. Ook dat heeft een waarde en dat is een optie die een collega-boer niet zou kunnen bieden. Als je het moet pachten, ben je bovendien ook veel geld kwijt."
Ontzorgd
Een punt van feedback zou het stroomlijnen met uitvoerende partijen zijn. "Er is af en toe onduidelijkheid over het perceel dat nog wél van mij is. Deze valt ook onder het inrichtingsplan van ARK. De communicatie met tussenpartijen gaat niet altijd soepel."
"Aan de andere kant: ik hoef geen eindeloze mailtjes te sturen met allerlei mensen in de c.c., dat scheelt. Als ik Ger bel lost hij het binnen een minuut op. Ik vond in ARK een betrouwbare partner."
Het maakt dat ook hij mogelijke grondverkopers doorverwijst naar ARK. "Laatst nog kinderen van een boer in de buurt, die kwam te overlijden. Op deze wijze hoef je niet zelf aan de gang met een makelaar en taxatie, daarin word je ontzorgd. Ik denk dat er voor meer stoppende boeren kansen liggen in een samenwerking met ARK."
Lees hier meer over hoe ARK gebiedsontwikkeling aanpakt.
