Het getijde-ecosysteem is zeldzaam en enorm waardevol: het leeft op het ritme van de rivier en biedt ruimte aan bijzondere dieren en planten zoals de bever en de spindotterbloem. Deze bijzondere plant staat half april vast weer te shinen op het eiland. Maar hoe ontwikkelt deze natuur zich door de tijd heen? Planten geven ons dat inzicht. Hoe reageren die op de invloed van het getij en welke planten vestigen zich en welke verdwijnen?
Natuur in beweging
In 2021 zijn er verschillende maatregelen genomen om het eiland natuurlijker en dynamischer te maken. Dankzij deze ingrepen ontstaat er nu een landschap dat meebeweegt met de rivier. Door de afgevlakte oevers kan het water nu verder het land opstromen. Dit stimuleert een natuurlijke overgang van nat naar droog en geeft ruimte aan getijdenplanten en door de herstelde geulen krijgt het getij meer invloed op het eiland. Zo kunnen vissen en andere waterdieren zich beter verplaatsen. De bever, die zich inmiddels heeft gevestigd op het eiland, is daar een mooi voorbeeld van. De grazende schotse hooglanders houden de vegetatie op het eiland dynamisch en gevarieerd. Ze creëren open plekken en in dit mozaïeklandschap voelen veel soorten zich thuis. Bovendien verspreiden de hooglander plantenzaden via hun vacht en mest, waardoor die zich makkelijker over het eiland kunnen verspreiden en de biodiversiteit nog verder toeneemt. Hun mest levert belangrijke voedingsstoffen voor planten en trekt insecten aan, die weer als voedsel dienen voor vogels en andere dieren.
Planten als graadmeter
Dankzij het natuurherstel is al heel snel de zeldzame spindotterbloem teruggekeerd. Deze plant lijkt op de algemenere dotterbloem en is te herkennen aan de bijwortels langs de stengel. Deze onderdelen laten bij hoog water los en daarmee verspreidt de plant eigenlijk kleine babyplantjes. Daarmee profiteert deze plant als geen ander van getijdenwerking.
Veranderingen zijn echter niet altijd direct zichtbaar, en sommige planten hebben jaren nodig om zich te vestigen. Daarom volgt ARK de natuurontwikkeling gedurende tien jaar via een 'vegetatiekartering'.
In dit vierde jaar gaat stagiaire Tess Froeling daarbij helpen. Begin maart liep projectmedewerker Thijmen van Heerde met haar over het eiland om de permanente kwadranten (PQ’s) te bekijken, de vastgelegde plekken waar ze in mei en juni haar vegetatie-opnames zal doen. Misschien kom je haar dan wel tegen op het eiland.
De komende jaren blijven we volgen hoe het eiland zich ontwikkelt. Met de inzichten uit de vegetatiemonitoring kunnen we leren welke ingrepen succesvol zijn geweest en bijdragen aan meer wildere natuur in Rotterdam.
Plantenrijkdom zelf beleven
De natuur is op Van Brienenoord geen statisch decor, maar een continu veranderend systeem – en dat kun je van dichtbij meemaken. Voor de Rotterdammers betekent dit natuurbeleving om de hoek. Omwonenden weten deze plek al goed te vinden en te waarderen. Ook schoolklassen bezoeken het eiland voor een bijzondere buitenbeleving tijdens veldlessen uitgevoerd door De Stad Uit.
Neem zelf ook eens een kijkje en beleef de kruidenrijke plantengroei van dichtbij. Op één van de flauwe oevers ligt een vlonder waar je in de zomer zo tussen de paarse kattenstaarten en de geurende watermunt door kunt lopen. Ook buiten de PQ’s kunnen natuurlijk bijzondere planten opduiken. Via de app Obsidentify kan iedereen deze makkelijk determineren. Als je die waarnemingen dan ook nog vastlegt, is dat waardevolle informatie over de ontwikkeling van de vegetatie op het hele eiland.
Help ons mee en leer meer over rewilding
Meer leren over rewilding in de delta?
Ben je tussen de 16 en 35 jaar oud en wil je meer weten over natuurontwikkeling in de brakke delta, meld je dan aan voor de voorjaarslezing door Thijmen op donderdag 20 maart in Rotterdam (World Rewilding Day)
Voorjaarslezing voor Jonge Rewilders: brakke avond met Thijmen van Heerde | ARK Rewilding Nederland
Meer leren over rewilding in het algemeen?
Volg de lunchlezing 'Rewilding voor beginners' door Jeroen Helmer (World Rewilding Day)
World Rewilding Day: lunchlezing door Jeroen Helmer Rewilding voor beginners | ARK Rewilding Nederland